رحم دوشاخ و نزدیکی در بارداری/ آیا احتمال سقط یا زایمان زودرس وجود دارد؟

سلام من رحم دو شاخ دارم ۱۰ هفته باردار هستم بسیار استرس دارم که سقط نکنم یا زایمان زودرس نداشته باشم و میخواستم بفهمم که آیا مقاربت میتواند باعث سقط یا زایمان زودرس شود در خانم های باردار؟

پاسخ مشاور:

سلام در همه خانمهای باردار داشتن رابطه جنسی ممنوع نیست اگر لکه بینی و یا خون ریزی نداشته باشید منعی ندارد.

اما احتیاط لازم این است که مراقبت بیشتری داشته باشید.

رحم دو شاخ رحمی است که تا حدی گرد بوده و به شکل قلب تشکیل شده است. این رحم دارای دو شاخ یا ناحیه در دو طرف فوقانی است. رحم دو شاخ باعث زایمان زودرس یا تأخیر در رشد جنین می‌شود. در صورتی که زیگوت در یکی از شاخ‌ها که فضای کافی برای رشد و نمو جنین ندارد، لانه گزینی کند، رشد جنین به تأخیر خواهد افتاد. به طور کلی در مراحل انتهایی بارداری سر جنین در قسمت پایین و نزدیک کانال زایمان قرار می‌گیرد اما در رحم دو شاخ سر جنین در بالا قرار می‌گیرد که این امر باعث زایمان بریچ (خروج پا از کانال زایمان به جای سر) یا عرضی می‌شود. با این وجود یک خانم با رحم دو شاخ قادر به باروری طبیعی خواهد بود.

زنان دچار ناهنجاری‌های رحمی معمولاً شکایتی ندارند. آن‌ها تا قبل از انجام معاینه لگن یا سونوگرافی از این شرایط آگاه نیستند. مهمترین شکایات و علائم مرتبط با ناهنجاری‌های رحمی عبارتند از:

نداشتن پریود
سقط‌های مکرر
ناباروری
زایمان زودرس
قرارگیری نامناسب جنین در رحم (بریچ یا عرضی)
درد هنگام رابطه جنسی
درد در زمان قاعدگی

تشخیص ناهنجاری های رحمی

سونوگرافی انفیوژن سالین: در این روش، نرمال سالین از طریق سرویکس به داخل رحم فرستاده شده و همزمان سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود. این تکنیک، خطوط داخل رحم را ترسیم می‌کند و نیز تصویری از سطح بیرونی رحم ارائه می‌دهد. این روش نسبت به سونوگرافی و هیستروسالپنژیوگرام، اطلاعات بیشتری از ناهنجاری‌های رحم در اختیار پزشک می‌گذارد.
هیستروسالپنژیوگرام: در این روش با استفاده از اشعه ایکس می‌توان رحم، لوله‌های فالوپ و ساختارهای اطراف آن‌ها را مشاهده کرد. هیستروسالپنژیوگرام برای خانم‌هایی که مدت زیادی نابارور بوده‌اند، استفاده می‌شود. در این تکنیک، ابتدا ماده حاجب از طریق تیوبی که در واژن قرار می‌گیرد، به داخل رحم فرستاده می‌شود. ماده حاجب از طریق رحم به لوله‌های فالوپ وارد می‌شود. هنگام عبور ماده حاجب، تصاویری به وسیله اشعه ایکس (فلوروسکوپی) گرفته می‌شود. این تصاویر ناهنجاری‌های ساختاری و آسیب‌های رحمی را نشان می‌دهند.
لاپاراسکوپی: گاهی به منظور مشاهده فوندوس و افتراق بین رحم دو شاخ از رحم دیواره‌دار، انجام لاپاراسکوپی ضروری است.
هیستروسکوپی: از این روش برای تشخیص و درمان ناهنجاری‌های داخل رحم استفاده می‌شود.
سونوگرافی
MRI
معاینه لگنی

عوارض ناهنجاری های رحمی

ناباروری
سقط‌های خودبه‌خودی در سه ماهه اول
محدودیت رشد جنین در رحم
جابجا شدن غیر طبیعی جنین
زایمان زودرس

زایمان و رحم دو شاخ
 به طور کلی در هفته های پایانی بارداری جنین به طور طبیعی در داخل رحم چرخیده و سرش در قسمت پایین رحم قرار می گیرد. قرارگیری در وضعیت سفالیک سبب می شود که بدن و پاهای جنین از فضای بیشتری در رحم برخوردار شوند. در حالیکه در رحم دوشاخ باسن جنین در قسمت پایین رحم و نزدیک کانال زایمان قرار می گیرد. این امر ناشی از غیر طبیعی بودن ساختار رحم است. این نحوه قرارگیری موجب می شود که قسمت عریض تر بدن جنین از فضای بیشتر و آزادتری برخوردار باشد. به همین علت احتمال نمایش بریچ جنین در این نوع ناهنجاری های اناتومیک رحمی افزایش می یابد.

همچنین بارداری با رحم دو شاخ در برخی موارد با خطر کنده شدن زودرسی جفت همراه است. زیرا در این عارضه جفت به علت عدم وجود فضای کافی نمی تواند به خوبی به دیواره رحم متصل شود. این وضعیت در نهایت موجب به خطر افتادن سلامت جنین خواهد شد. به همین علت برخی از متخصصان زنان و زایمان انجام عمل سزارین در هفته ۳۷ بارداری را توصیه می کنند. ولی با این حال شمار بسیاری از این مادران نیز موفق به انجام زایمان طبیعی می شوند. و در نهایت امکان بارداری موفق و مادر شدن با رحم دو شاخ میسر است، ولی این امر مستلزم صبر، پشتکار و پیگیری منظم معاینات پیش از بارداری است.

بسیاری از زنان مبتلا به این ناهنجاری نیازی به درمان ندارند. در صورتی که ناهنجاری باعث ایجاد درد، سقط و ناباروری شود، پزشک عمل جراحی را پیشنهاد می‌کند. اکثر ناهنجاری‌ها با روش‌های کم‌ تهاجم مانند لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی قابل درمان هستند. درمان، به نوع ناهنجاری بستگی خواهد داشت. به طور کلی در یک رحم دیواره‌دارکه دیواره آن فاقد خونرسانی است و با روند لانه‌گزینی تداخل ایجاد می‌کند، درمان‌های لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی پیشنهاد می‌شود. در رحم دو شاخ و تک شاخ که خونرسانی مناسبی وجود دارد، درمانی پیشنهاد نمی‌شود. با این حال به علت افزایش احتمال زایمان زودرس در این دو نوع ناهنجاری، پزشک این ناهنجاری‌ها را با ریسک بالاتری در‌ نظر می‌گیرد و مراقبت‌های خود را در مورد فرد باردار افزایش می‌دهد.